Notas de prensa en Quechua

Lima - enero 15, 2021

UMALLIQ WARMIKUNA RIQSICHIMUNKU ESTADO HINALLATAQ PRIVADO WASIKUNAPI UMALLISQANKUMANTA

Allintapunim Tribunal Constitucional (TC) qispirachin Warmi hinallataq Bicentenario hatun rimanakuyta, chaypim tinkuranakunku Política, Congreso, Judicial, Empresa, Sindicato hinallataq Yachaywasikunapi umalliq warmikuna, paykunam kutirachimunku kay tapukuyta: ¿imatataq Perú warmikuna Bicentenario watapi raymichanku?

Tc umalliq Marianella Ledesma Narváez rimariyninwan huñunakuqkunata chaskiykun, chaypim kallpanchaykamun privado hinallataq estado wasikunapi warmikunapa umalliyninta.

Niramullantaqmi, warmikunapa umalliyninqa amayá kachunchu llamkana wasikunapa uyanta allillachinallapaqchu, umalliyninkuna suniyasqaña kachun, nispan.

Hina qipallantam rimariramun Carmen Mc Evoy Carreras, paymi historiadora hinaspapas Bicentenario Proyecto nisqapa Consejo Consultivo umalliq, rimariyninwanmi rimanakuykunata qallarirachin, yuyaymanasqnman hinaqa, Bicentenario wata chayamusqanwanmi aswanqa warmikunata allinta chaninchakuchkan qapaq atiykunata makinkuman churaspanku, chaywan República nisqata sunquchakunapaq.

Rimanakuymi qallarirun Julissa Mantilla Falcón rimarisqanwan, paymi Comisión Interamericana Derechos Humanos wasipi comisionada, rimarisqanman hinaqa manam raymichayllachu, aswanmi warmikunapa kallpanchakusqanta riqsirikuna, ama usuchisqa kanankupaq kallpanchakusqankuta, qarikunawan atiyninku niraqlla kananpaq kallpanchakusqankutawan.

Congreso wasipa umalliqnin, Mirtha Vásquez Chuquilin qawasqanman hinaqa, Congreso wasipa makinpim hatun apachikuy kachkan Bicentenario ñawparichinapaq, makinpim kachkan warmikuna allin kawsanankupaq Ley nisqakunata kallpanchay.

Huñunasqa ministrokunapa umalliqnin Violeta Bermúdez Valdivia niramun, warmikunaqa allin ruwayniyuqkunam Perú suyuta ñawparichinapaq. “Bicentenario watapaqmi Perú warmikuna suniyamuchkayku runamasintin niraqlla kanapaq, hinaspapas democracia kananpaq ama pitapas usuchispalla”.

Elvia Barrios Alvarado, Poder Judicial wasipa umalliqninñataqmi niramun, warmikuna ama usuchisqa kayninqa llamkapanaraqmi, rakinachiykunataqa qulluchinaraqmi. “Suyackanim Estado aswanraq derechokunata aypaysiwananchik”, nispa.

Defena Ministra Nuria Esparch niramun, 1997 watamantam chayllaraq warmikunata yaykuchirqaku Fuerzas Armadas wasiman, ocicialkunata hinallataq suboficialkunata hina. “Llamkayniypim mana samasaqchu warmikunapaq llamkapakuykuna kananpaqpuni”.

Hatun huñunakuytam tukurachin Elena Conterno Martinelli, IPAE wasipa umalliqnin, paymi napaykun Marianella Ledesma TC wasipa umalliqninta hinaspam niykun, kay huñunakuyqa umalliqkunapa yuyaymanaynintam wiñariykachin, payhinam niykullantaq, warmiunapa qapaq atiyninmi wiñachkan hinaspapas makinpi churachkanku niraqllata llaqtata puririchiankupaq kay julio killakama, chaynapi sapakama umalliq warmikuna umallisqan llamkaykunapi chay mañakuyta suniyachinankupaq.

Warmi hinallataq Bicentenario hatun rimanakuymi qallarirun 10 achikyay pachata, kaypim tinkuykanakullarqataq TC wasipi vicepresidente Augusto Ferrero Costa hinallataq Manuel Miranda Canales magistrado.

Paykuna hinam karurqaku, Silvana Vargas Winstanley (Desarrollo hinallataq Inclusión Social Ministra hinaspapas Ministra Silvana Loli Espinoza (Warmi); Zoraida Avalos Rivera, Fiscal de la Nación; Fiorella Molinelli Aristondo, EsSalud wasipi presidenta; Hania Pérez de Cuellar Lubienska, Indecopi wasipi presidenta; Socorro Heysen, Banca hinallataq Seguros wasipi superintendenta; Carmen Velarde koechlin, Registro Nacional Identificación Estado Civil wasipa umalliqnin hinaspapas María Jara Risco, Lima – Callao llaqtakunapi Autoridad de Transporte Urbano presidenta.

Chayhinallataqmi karurqaku, María Isabel León Klenke, Confiep wasipi umalliq; Claudia Cooper Fort, Lima llaqtapa Bolsa de Valores wasi umalliq; Cayetana Aljovín Gazzani, Sociedad Nacional Pesquería wasipi umalliq; Leoní Roca Voto Bernales, Asociación para el Fomento de la Infraestructura Nacional (AFIN) wasipi umalliq; Carmela María Jesús Alarcón Revilla, Universidad Femenina del Sagrado Corazón (UNIFE) hatun yachaywasipi rectora; Carmela Sifuentes Inostroza, CGTP wasipi vicepresidenta; Hilda Ascencio Pasache, Colegio Traductores wasipi decana hinallataq Margarita Pérez Silva, Colegio Obstetras wasipi decana.